انرژی آب یا انرژی هیدرولیک یک قدرت است که انرژی یا نیرویی است که از حرکت آبی بدست میآید که ممکن است برای اهداف مفید مهار شود. انرژی آب مانند انرژی خورشید از منابع طبیعی انرژی میباشد این انرژی به دلیل حرکت و سرعت آن میباشد که با ایجاد سد در مقابل رودخانهها میتوان انرژی جنبشی را به انرژی پتانسیل ذخیره کرد حتی آبشارها نیز به خاطر ارتفاع زیادی که از سطح زمین دارند و به خاطر وزش باد دارای منبع عظیمی از انرژی آب میباشند. نیروهای گرانشی مابین ماه و خورشید و زمین سبب بالا و پایین رفتن منظم آب اقیانوسها در سراسر جهان گردیده که نتیجه آن امواج جزر و مدی میباشد. ماه نیرویی بیش از دو برابر نیرویی که خورشید بر امواج جزر و مد وارد مینماید اعمال میکند در نتیجه جزر و مد به وضوح تابعی است از گردش ماه به دور زمین ایجاد موج در روز و سیکل جزر در سطح هر جزئی از اقیانوس وجود دارد با وجود کم بودن دامنه ارتفاع موج جزر و مد در اقیانوسهای آزاد به علت آشفتگی بالا دارای جابه جایی نسبتاً قابل توجهی میباشند.
دیگر کاربری این انرژی در دستگاه ترومپ برای فشرده کردن هوا با استفاده از ریختن آب است، که با این کار میشود انرژی آب را به مسافتهای دورتر برای استفاده در دستگاههای دیگر انتقال داد. در گذشته برای خرد کردن گندم و ذرت در آسیابها از آب جاری برای چرخاندن چرخهای چوبی آسیاب استفاده میکردند این نوع آسیاب را آسیاب آبی یا آسیاب غلات میگفتند. در سال ۱۰۸۶ کتاب چند جلدی Domesday نوشته شد در این کتاب فهرست کلیه املاک خانهها فروشگاهها و سایر موارد در انگلستان ارائه شدهاست. در این کتاب فهرست ۵۶۲۴ آسیاب آبی واقع در جنوب رودخانه ترنت (Trent) در انگلستان درج شدهاست. به عبارت دیگر به ازای هر ۴۰۰ نفر یک آسیاب وجود داشت. گردش چرخهای آسیاب آبی یا از طریق آبهای ریزشی (ریزش آب از بالا بر روی چرخ) یا آبهای جاری (رودخانه) صورت میگیرد. امروزه از آب جاری نیز میتوان برای تولید برق استفاده نمود. هیدرو به معنی آب است. بدین ترتیب هیدروالکتریک یعنی تولید برق از طریق انرژی آب.
برق تولید شده با استفاده از انرژی جنبشی آب جاری را نیروی هیدروالکتریک گویند. با ایجاد سد میتوان جریان رودخانه را متوقف نمود. با ایجاد سد مخزنی از آب تشکیل میشود. اما سدهای احداثی بر روی رودخانههای بزرگتر باعث تشکیل مخزن نمیشود. جهت تولید برق در یک نیروگاه هیدروالکتریکی آب رودخانه به داخل آن هدایت میشود. نیروگاههای آبی بزرگترین تولیدکنندگان برق نیروگاه برقآبی میکرو در ایالات متحده هستند این نیروگاهها ۱۰ درصد از کل برق مصرفی این کشور را تأمین میکنند. ساخت نیروگاههای از این نوع در ایالتهای که دارای کوهستانهای مرتفع و رودخانههای زیادی هستند میتواند منجر به افزایش تولید برق شود. به عنوان مثال در حدود ۱۵ درصد از کل برق تولیدی ایالت کالیفرنیا از نیروگاههای هیدروالکتریک تأمین میشود. اما بیشترین تولید برق آبی مربوط به ایالت واشینگتن است. ۳ سد از ۶ سد اصلی که بر روی رودخانه کلمبیا احداث شدهاند عبارتند از گراند کولی (Grand coulee) چیف جوزف (Chief joseph) و جان دی (John Day) حدود ۸۷ درصد از کل برق تولیدی ایالت واشینگتن از نیروگاههای هیدروالکتریک تأمین میشود. مقداری از برق تولیدی این نیروگاهها به ایالتهای دیگر نیز ارسال میشود. انسانها سالها پیش از میلاد مسیح نیز از جزر و مد و جریانات موج آب بهره میگرفتند. برای مثال از نوسانات دورهای موج به خوبی آگاه بودند و میدانستند چه زمانی و کجا با جریانات آبی قوی مواجه خواهند شد. تأسیسات و بناهای کوچک هیدرودینامیکی متعددی نظیر سیستمهای پمپاژ آب و آسیابهای بادی از قرون وسطی در سرتاسر جهان به جا ماندهاست. برخی از این ابزار و وسایل هنوز و در دوران اخیر نیز استفاده میشدند. برای مثال چرخ آبی بزرگ برای پمپاژ آب در هامبورگ آلمان تاقرن نوزدهم همچنان مورد استفاده بود. شهر لندن از چرخ آبی بزرگی استفاده میکرد که در سال ۱۵۸۰ میلادی بر روی پل لندن تعبیه شده بود و بمدت ۲۵۰ سال آب سالم برای شهر فراهم مینمود. لیکن با پیشرفت صنعتی بشر و جامعه، برقرسانی و الکتریکی کردن تمام جنبههای تمدن مدرن به توسعه مبدلهای گوناگون جهت انتقال منابع انرژی پتانسیل به انرژی الکتریکی منجر شد. در این راستا مطالعات جدی به منظور طراحی نیروگاههای موجی در مقیاس صنعتی برای استفاده و بهرهگیری از انرژی موج در قرن بیستم با رشد سریع دانش الکتریک در صنعت آغاز گردید.
اوکی خسته نباشید
متشکرم